บทอาขยานหลัก ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔

- พฤษภาคม 22, 2563

คำแนะนำก่อนเรียน

ในการศึกษาเรื่องนี้ให้นักเรียนลงทะเบียนเรียนเพื่อเข้าชั้นเรียนทุกคนได้ที่

https://docs.google.com/forms/d/126T_iIajjB6EZWiCpIhDH75EXpn5M2YXEd7isaUd6Xo/edit

ในภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๓ นี้ นักเรียนจะต้องสอบท่องบทอาขยาน บทหลัก จำนวน ๑ บท จะเป็นบทใดก็ได้ จากที่ครูยกมาให้ใน ๒ บท ด้านล่างนี้ (เลือกท่องเพียงบทเดียว) คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน โดยนักเรียนจะต้องมาดำเนินการสอบนอกเวลาเรียนให้เสร็จสิ้นก่อนการสอบกลางภาค

ในการสอบสำหรับห้องที่เรียนกับครูบุ๋ม (ห้อง ๒ ๔ ๖ ๘ และ ๑๐) ครูอนุญาตให้อ่านได้ ๓ แบบ คือ แบบที่ ๑ อ่านแบบแบ่งวรรคตอนธรรมดา แบบที่ ๒ อ่านแบบทำนองเสนาะ และแบบที่ ๓ อ่านแบบสรภัญญะที่นักเรียนคุ้นเคย เลือกแบบใดแบบหนึ่งที่นักเรียนถนัดในการท่องจำนะคะ

การสอบท่องจำนักเรียนต้องออกเสียงคำอ่านให้ถูกต้องตามที่ครูแนะนำด้านล่างนี้นะคะ

บทอาขยาน

บทหลักในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔

บทที่ ๑

บทนมัสการมาตาปิตุคุณ

ข้าขอนบชนกคุณ ชนนีเป็นเค้ามูล

ผู้กอบนุกูลพูน ผดุงจวบเจริญวัย

ฟูมฟักทะนุถนอม บ บำราศนิราไกล

แสนยากเท่าไรไร บ คิดยากลำบากกาย

ตรากทนระคนทุกข์ ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย

ปกป้องซึ่งอันตราย จนได้รอดเป็นกายา

เปรียบหนักชนกคุณ ชนนีคือภูผา

ใหญ่พื้นพสุนธรา ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน

เหลือที่จะแทนทด จะสนองคุณานันต์

แท้บูชไนยอัน อุดมเลิศประเสริฐคุณ

อ่านออกเสียงบทประพันธ์ดังนี้

ข้าขอนบชนกคุณ อ่านว่า ข้า – ขอ – นบ – ชะ – นก – คุน

ชนนีเป็นเค้ามูล อ่านว่า ชะ – นะ – นี – เป็น – เค้า – มูน

ผู้กอบนุกูลพูน อ่านว่า ผู้ – กอบ – นุ – กูน – พูน

ผดุงจวบเจริญวัย อ่านว่า ผะ – ดุง – จวบ – จะ – เริน – วัย

ฟูมฟักทะนุถนอม อ่านว่า ฟูม – ฟัก – ทะ – นุ – ถะ – หนอม

บ บำราศนิราไกล อ่านว่า บอ – บำ – ราด – นิ – รา – ไกล

แสนยากเท่าไรไร อ่านว่า แสน – ยาก – เท่า – ไร – ไร

บ คิดยากลำบากกาย อ่านว่า บอ – คิด – ยาก – ลำ – บาก – กาย

ตรากทนระคนทุกข์ อ่านว่า ตราก – ทน – ระ – คน – ทุก

ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย อ่านว่า ถะ – หนอม – เลี้ยง – รึ – รู้ – วาย

ปกป้องซึ่งอันตราย อ่านว่า ปก – ป้อง – ซึ่ง – อัน – ตะ – ราย

จนได้รอดเป็นกายา อ่านว่า จน – ได้ – รอด – เป็น – กา – ยา

เปรียบหนักชนกคุณ อ่านว่า เปรียบ – หนัก – ชะ – นก – คุน

ชนนีคือภูผา อ่านว่า ชะ – นะ – นี – คือ – ภู – ผา

ใหญ่พื้นพสุนธรา อ่านว่า ใหญ่ – พื้น – พะ – สุน – ทะ – รา

ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน อ่านว่า ก็ – บอ – เทียบ – บอ – เทียม – ทัน

เหลือที่จะแทนทด อ่านว่า เหลือ – ที่ – จะ – แทน – ทด

จะสนองคุณานันต์ อ่านว่า จะ – สะ – หนอง – คุ – นา – นัน

แท้บูชไนยอัน อ่านว่า แท้ – บู – ชะ – นัย – ยะ – อัน

อุดมเลิศประเสริฐคุณ อ่านว่า อุ – ดม – เลิด – ประ – เสริด – คุน

บทที่ ๒

บทนมัสการอาจาริยคุณ

อนึ่งข้าคำนับน้อม ต่อพระครูผู้การุญ

โอบเอื้อและเจือจุน อนุสาสน์ทุกสิ่งสรรพ์

ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน

ชี้แจงและแบ่งปัน ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน

จิตมากด้วยเมตตา และกรุณา บ เอียงเอน

เหมือนท่านมาแกล้งเกณฑ์ ให้ฉลาดและแหลมคม

ขจัดเขลาบรรเทาโม หะจิตมืดที่งุนงม

กังขา ณ อารมณ์ ก็สว่างกระจ่างใจ

คุณส่วนนี้ควรนับ ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร

ควรนึกและตรึกใน จิตน้อมนิยมชม

อ่านออกเสียงบทประพันธ์ดังนี้

อนึ่งข้าคำนับน้อม อ่านว่า อะ – หนึ่ง – ข้า – คำ – นับ – น้อม

ต่อพระครูผู้การุญ อ่านว่า ต่อ – พระ – ครู – ผู้ – กา – รุน

โอบเอื้อและเจือจุน อ่านว่า โอบ – เอื้อ – และ – เจือ – จุน

อนุสาสน์ทุกสิ่งสรรพ์ อ่านว่า อะ – นุ – สาด – ทุก – สิ่ง – สัน

ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ อ่านว่า ยัง – บอ – ซาบ – ก็ – ได้ – ซาบ

ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน อ่านว่า ทั้ง – บุน – บาบ – ทุก – สิ่ง – อัน

ชี้แจงและแบ่งปัน อ่านว่า ชี้ – แจง – และ – แบ่ง – ปัน

ขยายอัตถ์ให้ชัดเจน อ่านว่า ขะ – หยาย – อัด – ให้ – ชัด – เจน

จิตมากด้วยเมตตา อ่านว่า จิด – มาก – ด้วย – เมด – ตา

และกรุณา บ เอียงเอน อ่านว่า และ – กะ – รุ – นา – บอ – เอียง – เอน

เหมือนท่านมาแกล้งเกณฑ์ อ่านว่า เหมือน – ท่าน – มา – แกล้ง – เกน

ให้ฉลาดและแหลมคม อ่านว่า ให้ – ฉะ – หลาด – และ – แหลม –คม

ขจัดเขลาบรรเทาโม อ่านว่า ขะ – จัด – เขลา – บัน – เทา – โม

หะจิตมืดที่งุนงม อ่านว่า หะ – จิด – มืด – ที่ – งุน – งม

กังขา ณ อารมณ์ อ่านว่า กัง – ขา – ณ – อา – รม

ก็สว่างกระจ่างใจ อ่านว่า ก็ – สะ – หว่าง – กระ – จ่าง – ใจ

คุณส่วนนี้ควรนับ อ่านว่า คุน – ส่วน – นี้ – ควน – นับ

ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร อ่านว่า ถือ – ว่า – เลิด – นะ – แดน – ไตร

ควรนึกและตรึกใน อ่านว่า ควน – นึก – และ – ตรึก – ใน

จิตน้อมนิยมชม อ่านว่า จิ – ตะ – น้อม – นิ – ยม - ชม

ข้อสังเกตในการอ่าน

คำบางคำ ทำไมไม่ออกเสียงเหมือนที่เราเคยออกเสียง เช่น ชนนี นักเรียนเคยอ่านออกเสียงว่า ชน – นะ – นี ส่วน จิตน้อม นักเรียนก็เคยออกเสียงว่า จิด – น้อม ใช่ไหมคะ เอ...ครูบุ๋ม พิมพ์ผิดหรือเปล่า
คำตอบคือ ไม่ผิดค่ะ เหตุที่ ชนนี ต้องออกเสียงเป็น ชะ – นะ – นี ส่วน จิตน้อม ต้องออกเสียงเป็น จิ – ตะ – น้อม เพราะต้องการออกเสียงให้เป็นคำครุ ลหุ ตามฉันทลักษณ์ของอินทรวิเชียรฉันท์ เพื่อให้เกิดความไพเราะตามลักษณะของบทประพันธ์ ซึ่งบทอาขยานที่นักเรียนท่องจำนี้เป็นคำประพันธ์ประเภทอินทรวิเชียรฉันท์ทั้งสองบท
ส่วนฉันทลักษณ์ของอินทรวิเชียรฉันท์ และคำครุ ลหุเป็นเช่นไร เปิดภาคเรียนเราค่อยมาเรียนรู้กันนะคะ อดใจไว้นิดแต่นักเรียนจะได้เรียนแน่นอนค่ะ