กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
แผนผัง
ฉันทลักษณ์ของบทประพันธ์
๑.
บท
บทหนึ่งมี ๗ วรรค
ขึ้นต้นด้วยวรรครับ ต่อด้วยวรรครอง และวรรคส่ง แล้วขึ้นต้น ด้วยวรรคสดับ –
รับ – รอง – ส่ง
ตามลำดับ รวม ๗ วรรค เป็น ๑ บท แต่ละวรรคมี ๔ คำ
๑ บทมี ๗ วรรค รวม ๒๘ คำ จึงเรียกว่า กาพย์สุรางคนางค์
๒๘
๒.
สัมผัส
สัมผัสนอก หรือ
สัมผัสระหว่างวรรค อันเป็นสัมผัสบังคับ มีดังนี้
คำสุดท้ายของวรรคต้น (วรรครับ) สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคถัดไป
คือวรรครอง
คำสุดท้ายของวรรคที่สามคือวรรคส่งสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ห้า (วรรครับ)
คำสุดท้ายของวรรคที่สี่ (วรรคสดับ) สัมผัสกับคำที่หนึ่งหรือสองของวรรคที่ห้า (วรรครับ)
และคำสุดท้ายของวรรคที่ห้า (วรรครับ) ส่งสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่หก (วรรครอง)
สัมผัสระหว่างบท ของกาพย์สุรางคนางค์ คือ
คำสุดท้ายของวรรคที่
๗ (วรรคส่ง) เป็นคำส่งสัมผัสบังคับให้บทต่อไป
ต้องรับสัมผัสที่คำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ (วรรคส่ง)
หรือนักเรียนจะใช้หลักการจำง่าย
ๆ ดังนี้
๑. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑
สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒
๒. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๕
๓. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔
สัมผัสกับคำที่ ๒ ของวรรคที่ ๕
๔. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๕
สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๖
ถ้าแต่งมากกว่า ๑ บท
ต้องมีสัมผัสเชื่อมระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของบทแรก สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่
๓ ของบทต่อไป
ตัวอย่าง
สุรางคนางค์ เจ็ดวรรคจัดวาง วรรคหนึ่งสี่คำ
สัมผัสชัดเจน
เป็นบทลำนำ กำหนดจดจำ
รู้ร่ำรู้เรียน
รู้คิดรู้อ่าน
รู้ประสบการณ์ รู้งานอ่านเขียน
รู้ทุกข์รู้ยาก
รู้พากรู้เพียร ประดุจดวงเทียน ประดับปัญญา
คำสุดท้ายของบทต้นคือคำว่า
“เรียน” เป็นคำสัมผัสบังคับให้บทถัดไปต้องรับสัมผัส
ที่วรรคสามด้วยคำว่า “เขียน” ตามตัวอย่าง
ข้อสังเกต
กาพย์สุรางคนางค์ไม่เคร่งครัดสัมผัสใน
จะมีหรือไม่มีก็ได้ ขอเพียงใช้คำที่อ่านแล้วราบรื่นตามช่วงจังหวะของแต่ละวรรคนั้น
ๆ เท่านั้น
ส่วนสัมผัสนอกระหว่างวรรคที่สองกับที่สามและวรรคที่หกกับวรรคที่เจ็ดจะมีหรือไม่มีก็ได้ไม่บังคับเช่นกัน
การอ่านกาพย์สุรางคนางค์
๒๘
การอ่านกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ จะต้องแบ่งจังหวะการอ่านตำในแต่ละวรรคดังนี้
หนึ่งบทมี ๗ วรรค แต่ละวรรคมีจำนวนคำ ๔ คำเท่าๆกัน
การอ่านจึงเว้นจังหวะเหมือนกันคือ ๒/๒ คำ
|
|
|
|
|
|
|
|
00 /
00
|
|
|
00 / 00
|
|
00 /
00
|
|
|
00 / 00
|
|
00 /
00
|
|
|
00 / 00
|
|
00 /
00
|
|
|
|
|
||
|
|
วันนั้น
/ จันทร
|
||
|
มีดา / รากร
|
|
เป็นบ
/ ริวาร
|
|
|
เห็นสิ้น / ดินฟ้า
|
|
ในป่า
/ ท่าธาร
|
|
|
มาลี / คลี่บาน
|
|
ใบก้าน
/ อรชร
ที่มา : กาพย์พระไชยสุริยา
|
|
|
การอ่านกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
ขอขอบคุณแหล่งที่มาข้อมูล :
|
|
|
|
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น